Σοβαρό πρόβλημα για την Άγκελα Μέρκελ το ελληνικό ζήτημα. Μετά τη λήξη του 2ου προγράμματος, ένα νέο πρόγραμμα του ΕSM απαιτεί προ-έγκριση της Bundestag. Βουλευτές αντιδρούν και αμφισβητούν τη νομική βάση του αιτήματος.
Η άρνηση της Α. Μέρκελ και του Β. Σόιμπλε να διαπραγματευτούν με την Ελλάδα προ δημοψηφίσματος είναι για λόγους τακτικής, γράφει το περιοδικό Der Spiegel. Αναμένουν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για να βγουν από τη δύσκολη θέση και ίσως να διαπραγματευτούν εκ των υστέρων το 3ο Πρόγραμμα στήριξης. Πώς θα μπορούσε να υποστηριχθεί όμως ένα αίτημα για νέο πρόγραμμα από τον ESM, ο οποίος προϋποθέτει συστημικό κίνδυνο για τις αγορές, όταν η γερμανική κυβέρνηση λέει ότι ένας τέτοιος κίνδυνος δεν υπάρχει;
Το ελληνικό δημοψήφισμα της Κυριακής θα μπορούσε να απαλλάξει τη Μέρκελ από το βάρος μιας δυσάρεστης απόφασης και να αποτελέσει την de facto έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Θα μπορούσε επίσης με ένα πιθανό «Ναι» να μπορέσει να διαπραγματευτεί με μία άλλη πιο συναινετική κυβέρνηση, σημειώνει το άρθρο. Ωστόσο: όσο κι αν θέλει, η καγκελάριος δεν μπορεί να διαπραγματευτεί για ένα καινούριο πακέτο με την Ελλάδα: δεν έχει την εντολή γι' αυτό.
Το πρόγραμμα βοήθειας της Αθήνας έληξε προχτές το βράδυ, στις 30 Ιουνίου. Για επέκτασή του μπορούσε να ψηφίσει η Bundestag έστω και την τελευταία στιγμή. Ωστόσο τώρα, βρισκόμαστε μπροστά σε μία τελείως νέα κατάσταση, όπως τόνισε ο Β. Σόιμπλε. Οι τελευταίες προτάσεις των δανειστών «δεν υπάρχουν πια». Μ' άλλα λόγια: αν διαπραγματευτούμε και πάλι, τότε θα ξεκινήσουμε από το μηδέν.
Αν όμως κάτι τέτοιο ισχύει τότε η βουλή θα πρέπει να δώσει νέα εντολή στην κυβέρνηση. Κι αυτό γιατί η νέα βοήθεια δε θα προέλθει από τον EFSF, αλλά από τον ESM. Κι εδώ η γερμανική βουλή έχει λόγο βαρύνουσας σημασίας για το τι εγκρίνεται και τι όχι. Η βουλή δε θα πρέπει να εγκρίνει μόνο το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων, αλλά να εγκρίνει ακόμα και την έναρξή τους.
Αυτή η προέγκριση, που θα πρέπει να γίνει νωρίς, είναι για την καγκελάριο ένα αρκετά ακανθώδες ζήτημα. Διότι μπορεί η πλειοψηφία για τις διαπραγματεύσεις – εξ' αιτίας του μεγάλου συνασπισμού – να επαρκεί, αλλά το κόμμα της γίνεται όλο και πιο αντιδραστικό. Θα πρέπει λοιπόν να υπολογίζει σε αρκετά όχι από τις γραμμές του κόμματός της – και κάθε ψήφος εναντίον μιας νέας διαπραγμάτευσης είναι μία ψήφος εναντίον της, αυξάνοντας το πολιτικό κόστος για την ίδια.
Η κριτική από την πλευρά του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος για τα πακέτα σωτηρίας αυξάνεται διαρκώς. Και ο σκεπτικισμός είναι ακόμα περισσότερος τις τελευταίες ταραχώδεις ημέρες. «Οι τελευταίες 48 ώρες άνοιξαν τα μάτια και στους τελευταίους ονειροπόλους», είπε ο Christian von Stetten, υψηλόβαθμο στέλεχος του CDU. O βουλευτής του CDU, Carsten Linnemann, δε βλέπει καμία βάση για επανέναρξη συνομιλιών με την Ελλάδα. «Χρειαζόμαστε», λέει, «έναν νέο κανονισμό για τη χρεοκοπία, που να προβλέπει την εξυγίανση ή την έξοδο μίας χώρας από το ευρώ. Για όσο καιρό δεν υφίσταται κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμφωνήσω σε περαιτέρω πακέτα βοήθειας».
Συνάδελφός του από το CDU, ο Κai Whittaker θεωρεί ότι ένα νέο πακέτο βοήθειας αποκλείεται, διότι «η ελληνική κυβέρνηση δεν προσφέρει ούτε ουσιαστικές προτάσεις μεταρρυθμίσεων, ούτε και δίνει να καταλάβουμε ποιες μεταρρυθμίσεις θεωρεί αναγκαίες».
Ένα άλλο σημαντικό ερώτημα είναι αν η βοήθεια του ESM μπορεί εν γένει να υποστηριχθεί νομικά. Ο πρόεδρος της επιτροπής ευρωπαϊκών υποθέσεων της βουλής, Gunther Krichbaum, μέλος του CDU, αμφιβάλλει ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις ενός τρίτου πακέτου. Μιλώντας στο ARD παρέπεμψε στο ότι, η προϋπόθεση για ένα πρόγραμμα από τον ESM είναι «ο κίνδυνος για τη σταθερότητα των χρηματαγορών συνολικά». «Δε βλέπω κάτι τέτοιο», είπε.
Πράγματι, οι αγορές παρουσιάζουν μια μάλλον μέτρια αντίδραση στη λήξη του δεύτερου πακέτου και στην στάση πληρωμών της Ελλάδας έναντι του ΔΝΤ. Το ίδιο τονίζει και η γερμανική κυβέρνηση, καθώς λέει ότι και στη χειρότερη περίπτωση δεν περιμένει μεγαλύτερες απώλειες.
Έτσι, για την ώρα ακόμα περιμένουμε. Ως την Κυριακή. Αν οι Έλληνες πουν όχι, όπως τους συμβουλεύει ο Τσίπρας, η Μέρκελ δε χρειάζεται να φοβάται την οργή από τις δικές της γραμμές. Τότε δε θα υπάρξει τρίτο πακέτο. Αν οι Έλληνες πουν ναι, τότε θα προκηρύσσονταν μάλλον νέες εκλογές, μετά από τις οποίες θα προκύψει μια πιο πρόθυμη να διαπραγματευτεί κυβέρνηση.
Τότε ίσως η καγκελάριος θα μπορούσε να υποστηρίξει μια νέα αρχή και να βρει μεγαλύτερη κατανόηση...