Οι εθνικές διατάξεις περί κληρονομικής διαδοχής διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο (π.χ. ως προς την ιδιότητα κληρονόμου, τις κληρονομικές μερίδες, τη νόμιμη μοίρα, την έκταση της ελευθερίας σύνταξης διαθήκης, τον τρόπο διαχείρισης της κληρονομιάς, την έκταση της ευθύνης των κληρονόμων για χρέη του κληρονομηθέντος, κ.λπ). Στις διασυνοριακές υποθέσεις κληρονομικής διαδοχής, έχει επιτακτική σημασία να προσδιοριστεί το δικαστήριο που είναι αρμόδιο να επιληφθεί της υπόθεσης, καθώς και το εφαρμοστέο δίκαιο.
Σημαντικό βήμα για τη διευκόλυνση των διασυνοριακών κληρονομικών διαδοχών υπήρξε η θέσπιση, στις 4 Ιουλίου 2012, νέων κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) με τους οποίους οι πολίτες θα μπορούν να αντιμετωπίζουν ευκολότερα τις νομικές πτυχές μιας διεθνούς χαρακτήρα διαθήκης ή κληρονομικής διαδοχής. Οι νέοι αυτοί κανόνες θα εφαρμόζονται στην κληρονομική διαδοχή των ατόμων που θα πεθάνουν από τις 17 Αυγούστου 2015 και μετά.
Ο κανονισμός θα διασφαλίζει ότι μια δεδομένη κληρονομική διαδοχή αντιμετωπίζεται συνεκτικά, βάσει ενός δικαίου και από μια και μόνο αρχή. Κατ’ αρχήν, τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο οι πολίτες είχαν την τελευταία συνήθη διαμονή τους έχουν διεθνή δικαιοδοσία να επιληφθούν της κληρονομικής διαδοχής και θα εφαρμοστεί το δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους. Ωστόσο, οι πολίτες μπορούν να επιλέξουν το δίκαιο της χώρας της οποίας έχουν την ιθαγένεια ως δίκαιο εφαρμοστέο στην κληρονομική διαδοχή τους. Με την εφαρμογή ενός δικαίου από μια και μόνο αρχή σε διασυνοριακή κληρονομική διαδοχή αποφεύγονται παράλληλες διαδικασίες με ενδεχομένως αντικρουόμενες δικαστικές αποφάσεις. Επίσης, διασφαλίζεται ότι οι αποφάσεις που εκδίδονται σε κράτος μέλος αναγνωρίζονται σε όλη την ΕΕ χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία.
Ο κανονισμός καθιερώνει επίσης το ευρωπαϊκό κληρονομητήριο. Πρόκειται για έγγραφο το οποίο εκδίδεται από την αρχή που επιλαμβάνεται της κληρονομικής διαδοχής και χρησιμοποιείται από τους κληρονόμους, κληροδόχους, διαχειριστές της κληρονομίας και εκτελεστές διαθήκης, για να αποδεικνύουν την ιδιότητά τους και να ασκούν τα δικαιώματα ή τις εξουσίες τους σε άλλα κράτη μέλη. Το ευρωπαϊκό κληρονομητήριο μόλις εκδοθεί, θα αναγνωρίζεται σε όλα τα κράτη μέλη χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία.
Στις 9 Δεκεμβρίου 2014, η Επιτροπή εξέδωσε εκτελεστικό κανονισμό που καθορίζει τα προς χρήση έντυπα στο πλαίσιο του κανονισμού περί κληρονομικής διαδοχής (διατίθενται εδώ σε μορφότυπο Word(346 Kb) και PDF(827 Kb)). Μεταξύ αυτών των εντύπων είναι το ευρωπαϊκό κληρονομητήριο (μόρφοτυπος Word(215 Kb) και PDF(503 Kb)). Τα έντυπα αυτά μπορούν να χρησιμοποιούνται από την 17η Αυγούστου 2015. Στο εγγύς μέλλον η πύλη της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης θα παρέχει τη δυνατότητα ηλεκτρονικής συμπλήρωσης των εντύπων.
Η Δανία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν συμμετέχουν στον κανονισμό. Ως εκ τούτου, οι διαδικασίες κληρονομικής διαδοχής τις οποίες χειρίζονται οι αρχές των εν λόγω τριών κρατών μελών θα εξακολουθούν να διέπονται από εθνικούς κανόνες.
Τα θέματα που αφορούν τη φορολόγηση κληρονομιών αποκλείονται από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού.
Για να συμβουλευθείτε τα δελτία που αφορούν το εθνικό δίκαιο και τις διαδικασίες για την κληρονομική διαδοχή σε κάθε κράτος μέλος επιλέξτε τις σχετικές εθνικές σημαίες στην παρούσα σελίδα.
Τα δελτία εκπονήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο για αστικές και εμπορικές υποθέσεις (ΕΔΔ-αστικές υποθέσεις) σε συνεργασία με το Συμβούλιο των Συμβολαιογραφικών Συλλόγων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CNUE).
https://e-justice.europa.eu/content_successions-166-el.do?init=true