Η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Ουγγαρία είναι οι χώρες-μέλη της ΕΕ όπου η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός εμφάνισαν τη μεγαλύτερη αύξηση στη διάρκεια της κρίσης.
Αυτό αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απασχόληση και τις κοινωνικές εξελίξεις το 2014, στην οποία επισημαίνεται ότι στις χώρες αυτές τα ποσοστά φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού ήταν ήδη υψηλά πριν από την κρίση.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, το ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται στα όρια της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού αυξήθηκε από το 28,1% το 2008 σε 35,7% το 2013, ενώ η σοβαρή στέρηση βασικών αγαθών αυξήθηκε στη χώρα από το 11,2% το 2008, σε 20,3% το 2013.
Η μακροχρόνια ανεργία αυξήθηκε στην Ελλάδα από 3,7% το 2008 σε 18,6% το 2013 και το ποσοστό απασχόλησης στον οικονομικά ενεργά πληθυσμό (25-64 ετών) μειώθηκε την ίδια περίοδο από 61,9% σε 49,3%.
Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, στην Ελλάδα, την Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία τα ποσοστά μετάβασης από τη μερική απασχόληση σε μόνιμες θέσεις εργασίας ήταν από τα χαμηλότερα στην ΕΕ στη διάρκεια της κρίσης, ενώ στην Ελλάδα και την Πορτογαλία το 25% των απασχολούμενων που εργάζονταν με καθεστώς μερικής απασχόλησης βρέθηκαν άνεργοι ή ανενεργοί τον επόμενο χρόνο.
Επίσης, η Κομισιόν τονίζει ότι στην Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα παρατηρούνται τα υψηλότερα ποσοστά πολιτών που δεν καταφέρνουν να διατηρούν τη σωστή αναλογία μεταξύ της εργασίας και μιας ισορροπημένης ζωής.
Θύμα της κρίσης, σύμφωνα με την Επιτροπή, ήταν και η συμμετοχή στην Παιδεία, η οποία σε ορισμένες χώρες είτε παρέμεινε αμετάβλητη στη διάρκεια της κρίσης (Ελλάδα, Ιταλία, Ρουμανία Τσεχία και Σλοβακία) είτε μειώθηκε (Πολωνία και Ουγγαρία).
Η επιδείνωση της ανεργίας από το 2008 είχε ακόμη ως αποτέλεσμα να αυξηθούν τα ποσοστά των νοικοκυριών χωρίς εισόδημα από την εργασία, κυρίως στην Ελλάδα, την Ισπανία, τη Λιθουανία και την Ιρλανδία.
Εξάλλου, στην Ιρλανδία, την Ισπανία και την Ελλάδα σημειώθηκαν τα υψηλότερα ποσοστά νέων που είτε παρέμειναν, είτε επέστρεψαν για να μείνουν με τους γονείς τους λόγω οικονομικών δυσχερειών, καθώς συχνά «δεν υπήρχε άλλη επιλογή από την οικογενειακή αλληλεγγύη».
Από την έκθεση προκύπτει ότι οι μειώσεις των επενδύσεων στην Παιδεία ήταν μεγάλες στη Ρουμανία (κατά 40%), την Ουγγαρία (πάνω από 30%) αλλά και στην Ελλάδα, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Λετονία, την Ιταλία και την Πορτογαλία (περίπου 20%).
Από το 2008, το ποσοστό των Ευρωπαίων εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις μειώθηκε από 66% το 2007, σε 60% το 2012, ενώ ιδιαίτερα σημαντικές ήταν οι μειώσεις στην Πορτογαλία, την Ελλάδα και την Ισπανία, σημειώνει η Επιτροπή.
Σε γενικές γραμμές, για τις κοινωνικές εξελίξεις στην ΕΕ η Κομισιόν επισημαίνει ότι οι χώρες που παρέχουν υψηλής ποιότητας απασχόληση, αποτελεσματική κοινωνική προστασία και επενδύουν στο ανθρώπινο κεφάλαιο αποδεικνύονται περισσότερο ανθεκτικές στην οικονομική κρίση.
Η έκθεση επισημαίνει την ανάγκη επένδυσης στην ανάπτυξη και τη διατήρηση των κατάλληλων δεξιοτήτων για το ανθρώπινο δυναμικό, ώστε να υποστηριχθεί η παραγωγικότητα, καθώς και την πρόκληση αποκατάστασης της σύγκλισης μεταξύ των κρατών μελών.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, στα βασικά διδάγματα από την κρίση θα πρέπει να σημειωθεί το γεγονός ότι οι αρνητικές συνέπειες στην απασχόληση και τα εισοδήματα ήταν μικρότερες για χώρες με ανοιχτές και λιγότερο κατακερματισμένες αγορές εργασίας και μεγαλύτερες επενδύσεις στη διά βίου μάθηση.