Τι είναι το ειδικό βάρος των ούρων
Στη γενική ούρων σίγουρα έχετε παρατηρήσει το ειδικό βάρος και συνήθως όταν ρωτάτε το γιατρό σας λέει βιαστικά: «δεν είναι τίποτα…» Διαβάστε λοιπόν τι μπορεί να κρύβει αυτή η εξέταση…
Το ειδικό βάρος των ούρων έχει διαγνωστική και προγνωστική σημασία κατά τις νεφροπάθειες που μπορούν να οδηγήσουν σε νεφρική ανεπάρκεια. Φυσιολογικά το ειδικό βάρος των ούρων κυμαίνεται μεταξύ 1001 και 1030 ανάλογα με τη ποσότητα ύδατος που αποβάλλεται από άλλες οδούς (δέρμα, αναπνοή, κενώσεις, εμετοί, κ.α.). σε περίπτωση στερήσεως ύδατος, καθώς και σε περιπτώσεις αυξημένης αποβολής από το έντερο, με εμέτους, με την εφίδρωση ή με την αναπνοή εμφανίζεται ολιγουρία και τα ούρα γίνονται πυκνά και σκούρα και το ειδικό βάρος φθάνει μέχρι 1025-1030.
Αντίθετα σε περίπτωση μεγάλης πρόσληψης υγρών τα ούρα γίνονται αραιά και το ειδικό βάρος φθάνει τα 1001, ποτέ όμως δεν γίνεται 1000!
Υποσθενουρία: η σταθερή ύπαρξη χαμηλού ειδικού βάρους (κάτω από 1010) , η οποία συνοδεύεται από μέτρια πολυουρία (2-3 λίτρα το 24ωρο), χαρακτηρίζει την χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, εφόσον έχει αποκλεισθεί ό άποιος διαβήτης. Η ανικανότητα του νεφρού να παράγει πυκνά ούρα, ειδικού βάρους άνω των 1010, η οποία ονομάζεται υποσθενουρία, παρατηρείται γενικά σε περιπτώσεις ρικνού νεφρού, δηλαδή στη χρόνια διάχυτη σπειραματονεφρίτιδα, στη χρόνια πυελονεφρίτιδα, στον πολυκυστικό νεφρό και στα τελικά στάδια της κακοήθους αρτηριακής υπερτάσεως. Επίσης πολυουρία με υποσθενουρία εμφανίζεται στο στάδιο αποκαταστάσεως των νεκρωτικών νεφροπαθειών, σε περίπτωση μετακίνησης οιδημάτων οποιασδήποτε προέλευσης και στην οξεία πυελονεφρίτιδα.
Υπερσθενουρία: δηλαδή σταθερό υψηλό ειδικό βάρος των ούρων, που φθάνει μέχρι 1035-1040 ή ακόμη και μέχρι 1050, υπάρχει στο σακχαρώδη διαβήτη, όταν με τα ούρα αποβάλλεται μεγάλη ποσότητα σακχάρου.
Στην οξεία νεφρίτιδα το ειδικό βάρος των ούρων διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα, γιατί ο νεφρός διατηρεί την ικανότητα να πυκνώνει τα ούρα. Εξαιτίας όμως της ολιγουρίας που χαρακτηρίζει την νόσο, τα ούρα συνήθως εμφανίζουν υψηλό ειδικό βάρος.
Υψηλό ειδικό βάρος των ούρων υπάρχει σε περίπτωση ολιγουρίας που οφείλεται σε αφυδάτωση, καρδιακή ανεπάρκεια, περιφερική κυκλοφορική ανεπάρκεια ή κίρρωση του ήπατος.
Ισοσθενουρία: δηλαδή σταθερό ειδικό βάρος γύρω στο 1010, υπάρχει στο τελικό στάδιο της νεφρικής ανεπάρκειας, κατά το οποίο ο νεφρός έχει μεταβληθεί σε απλό ηθμό και έχει χάσει την ικανότητα όχι μόνο να πυκνώσει αλλά και να αραιώσει τα ούρα των οποίων το ειδικό βάρος ισούται πλέον με εκείνο του ορού του αίματος χωρίς το λεύκωμα. Η ισοσθενουρία έχει βαριά προγνωστική σημασία, γιατί δίχνει βαριά διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας, η οποία σύντομα οδηγεί σε βαθμιαία επιτεινόμενη ολιγουρία και ουραιμία.
Σε περίπτωση αιματουρίας το ειδικό βάρος αυξάνεται επειδή τα ούρα αναμιγνύονται με το αίμα. Το ύψος του ειδικού βάρους εξαρτάται από το ποσό του αίματος το οποίο έχει ειδικό βάρος 1056.
Η ικανότητα του νεφρού να αραιώνει και να πυκνώνει τα ούρα γίνεται με τη δοκιμασία Volhard.
Ρηγόπουλος Δημήτριος
Παθολόγος-Διαβητολόγος