Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2014

Τσικνοπέμπτη: Ώρα για "σχαράτες κουβέντες"






Η χαρά των "εραστών" του κρέατος; Η μέρα που μισούν οι χορτοφάγοι; Η μέρα που οι δίαιτες και οι διατροφές πάνε περίπατο, και δίνουν τη θέση τους στην κατανάλωση άφθονων μεζέδων, κρασιού και εύγευστων συνοδευτικών; Μια καλή αφορμή για γλέντι και χαλάρωση λίγο πριν τελειώσει η εβδομάδα με την παρεούλα; Όπως και να το πεις, η Τσικνοπέμπτη είναι στην Ελλάδα μια παράδοση που ξεκινά από πολύ παλιά και είναι θεσμός.

Γιορτάζεται πάντα 11 μέρες πριν την καθαρά Δευτέρα, τη δεύτερη Πέμπτη του τριωδίου, γνωστή και ως "κρεάτινη". Η ακριβής έναρξη του εθίμου χάνεται στο πέρασμα των χρόνων, ωστόσο σύμφωνα με εικασίες συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων που θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της Γης την Άνοιξη.

Την τσικνοπέμπτη οι άνθρωποι καταναλώνουν σύμφωνα με το έθιμο, μεγάλες ποσότητες κρέατος, καθώς προετοιμάζονται για την μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής.

Το όνομα της το πήρε από τη λέξη "τσίκνα" που είναι η μυρωδιά του "καμένου κρέατος" που ψήνεται. Ας μάθουμε περισσότερα λοιπόν για την ιστορία και τα κατά τόπους έθιμα αυτής της μέρας, αλλά και για το πώς μπορούμε να περάσουμε καλά και να την τιμήσουμε όπως της αξίζει εντός ή εκτός οικείας.

Γιορτάζεται σε όλη την Ελλάδα, με διαφορετικά ανά περιοχή έθιμα. Σε όλη την περιφέρεια της Πελοποννήσου, την Τσικνοπέμπτη σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό. Στις Σέρρες ανάβουν μεγάλες φωτιές, στις οποίες, αφού ψήσουν το κρέας, οι πιο τολμηροί πηδούν ανάμεσα από τις φλόγες.

Τα «προξενιά» έρχονται στο τέλος, όπου κάποιος αναλαμβάνει να αναμείξει τα κάρβουνα με ένα ξύλο. Στην Κομοτηνή, πρωταγωνιστής είναι μία κότα, την οποία οι νοικοκυρές σχεδόν καίνε (καψαλίζουν στην ουσία) για να τη φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Επίσης την Τσικνοπέμπτη τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια πρέπει να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα και η γυναίκα μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Στον Πόρο και σε άλλα μέρη οι νέοι κλέβαν ένα μακαρόνι και το έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους για να ονειρευτούν ποιά θα πάρουν.

Στην Ιο, το βράδυ της Τσικνοπέμπτης μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων διασχίζουν τη Χώρα και επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα, Η Νάουσα φημίζεται για την αποκριάτικη παράδοσή της. Με πρωταγωνιστές τους «Γενίτσαρους» και τις «Μπούλες», η Τσικνοπέμπτη για της πόλη σημαίνει ραντεβού στην πλατεία Καρατάσου, με εκδηλώσεις από πολιτιστικούς συλλόγους.

Τα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια» ή αλλιώς «Κουτσομπολιά» ή «Πέτε Γόλια» είναι μία παράδοση της Τσικνοπέμπτης, που ανήκει στην παλιά πόλη της Κέρκυρας. Παραδοσιακά πραγματοποιείται με δόξα και καμάρι στην Πιάτσα της πόλης της Κέρκυρας, την Τσικνοπέμπτη το βράδυ. Στην ουσία, στήνεται κάτι σαν «θεατρικό», όπου οι ντόπιοι υποδύονται τους κουτσομπόληδες με σπαρταριστικές ιστορίες.

Ανεξάρτητα, από τα κατά τόπους έθιμα, ένα είναι το κοινό γνώρισμα: Στην Ελλάδα, αν δεν λύσεις τη ζώνη σου, ύστερα από ένα καλό τσιμπούσι με κρεατικά και άφθονο κρασί, αν δεν νιώσεις τη μυρωδιά και τη γεύση του κρέατος μέχρι τα τελευταία φύλλα της καρδιάς σου, δεν έχεις περάσει καλά την Τσικνοπέμπτη.

Την τσικνοπέμπτη λοιπόν η κατανάλωση κρέατος γίνεται θρησκεία, με πολλούς ναούς