Του Σπύρου Α. Ασπιώτη
Χειρουργού- Ουρολόγου-Ανδρολόγου
Με τον όρο ουρολοίμωξη εννοούμε την προσβολή του ουροποιητικού συστήματος (νεφροί , ουροδόχος κύστη, ουρήθρα και προστάτης για τους άντρες) από μικρόβιο. Αφού αναπτυχθεί το μικρόβιο προκαλεί συμπτώματα όπως καύσο κατά την ούρηση , συχνουρία και επιτακτικότητα (η έντονη αίσθηση ανάγκης προς ούρηση). Αυτά είναι και τα πιο συχνά συμπτώματα της κυστίτιδας που προσβάλει ως επί το πλείστον τις γυναίκες.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Οι ουρολοιμώξεις είναι πολύ συχνότερες στις γυναίκες λόγω του μικρού μήκους της ουρήθρας που διευκολύνει τον αποικισμό του βλεννογόνου της ουρήθρας και των περιουρηθρικών αδένων από μικρόβια.
Σημαντικό ρόλο επίσης παίζει η ικανότητα πρόσφυσης των μικροοργανισμών στο βλεννογόνο του κόλπου που αποτελεί μια από τις συχνότερες αίτιες υποτροπιάζουσας κυστίτιδας.
Πριν την εμμηνόπαυση, η προσκόλληση των βακτηρίων στο βλεννογόνο του κόλπου γίνεται κυρίως τις πρώτες ημέρες του κύκλου και μειώνεται μετά την ωορρηξία.
Στους άνδρες το μεγάλο μήκος της ουρήθρας δεν διευκολύνει την είσοδο και άνοδο των μικροοργανισμών. Σημαντικό προστατευτικό ρόλο έχει και το προστατικό υγρό, το οποίο έχει αντιμικροβιακούς αμυντικούς μηχανισμούς (όπως είναι ο ψευδάργυρος, η συγκέντρωση του οποίου μειώνεται η απουσιάζει εντελώς σε συχνές ουρολοιμώξεις).
Διάγνωση γίνεται με θετική καλλιέργεια ούρων και βασίζεται στην γενική εξέταση των ούρων
Επομένως είναι απαραίτητο να υπάρχει τουλάχιστο μια καλλιέργεια ούρων πριν από την λήψη αντιβίωσης για να διευκολυνθεί έτσι το έργο του θεράποντoς ιατρού.
Πρόληψη
Η πρόληψη παίζει σημαντικό ρόλο ιδιαίτερα σε γυναίκες που πάσχουν από υποτροπιάζουσες κυστίτιδες (δηλαδή ουρολοιμώξεις που εμφανίζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα). Η κατάσταση αυτή μπορεί να γίνει κουραστική για την ίδια αλλά και για το στενό της περιβάλλον και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπιση της.
Δεν είναι λίγες οι φορές που εγώ προσωπικά έχω αντιμετωπίσει ασθενή η οποία μου έχει πει ότι δεν θέλει να έρθει σε επαφή με τον παρτενέρ της υπό τον φόβο της εμφάνισης ουρολοίμωξης.
Το πρώτο και κύριο αλλά και συνάμα απλούστερο μέτρο πρόληψης είναι η επαρκής πρόσληψη ύδατος. Ανάλογα με τον σωματότυπο και τις διαιτητικές συνήθειες θα πρέπει να καταναλώνονται 2-3 λίτρα νερού την ημέρα .(το σωστό είναι να καταναλώνεται τόσο νερό ούτως ώστε τα ούρα 24ώρου να είναι 2,5-3 λίτρα αλλά ποιός μετράει....).
Σε περίπτωση λήψης αλκοόλ, θα πρέπει να καταναλώνεται ένα ποτήρι νερό για κάθε ποτήρι αλκοόλ καθώς προκαλεί αφυδάτωση.
Ένα δεύτερο εξίσου σημαντικό μέτρο πρόληψης είναι η μη αναστολή της ούρησης. Θα πρέπει να πηγαίνετε στην τουαλέτα την ώρα που σας έρχεται η έπειξη και να μην το αναβάλετε για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μια παρομοίωση που μου αρέσει να χρησιμοποιώ είναι συγκρίνοντας την ουροδόχο κύστη με λίμνη που μολύνεται λόγω στάσης των ούρων εντός αυτής , ενώ σε περίπτωση σωστής αποβολής ούρων παρομοιάζεται με ποτάμι που λόγω του τρεχάμενου νερού η πιθανότητα επιμόλυνσης είναι ελάχιστη.
Η πιθανότητα πρόκλησης ουρολοίμωξης με την επαφή δε θα πρέπει να αγνοείται. Αν και είναι λεπτό ζήτημα θα πρέπει ο σωστός ουρολόγος να συζητήσει θέματα σεξουαλικής συμπεριφοράς με την ασθενή , ή ακόμα καλύτερα με το ζευγάρι δίχως να έρθει σε δύσκολη θέση κανείς από τους δύο.
Εδώ να τονίσω ότι η ουρολοίμωξη μπορεί να προκληθεί κατά την επαφή αλλά δεν μεταβιβάζεται μικρόβιο από τον έναν στον άλλον (εκτός από ελάχιστα μικρόβια τα οποία ανήκουν στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα) οπότε δε συνίσταται ανάγκη λήψεως αγωγής και από τους δύο.
Τέλος θα ήθελα επί της ευκαιρίας να παραθέσω τα εξής φαινόμενα τα οποία δυστυχώς είναι αρκετά συχνά στην ελληνική πραγματικότητα και δυσκολεύουν κατά πολύ το έργο του θεράποντος που σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να είναι ουρολόγος.
Έχω παρατηρήσει αρκετά συχνά πως οι απλές ουρολοιμώξεις αντιμετωπίζονται από ιατρούς εκτός ειδικότητας κυρίως στην απλή τους μορφή (κυστίτιδα). Αυτό όμως που μου έχει κάνει εντύπωση είναι το γεγονός ότι ακόμα και οι ίδιες οι γυναίκες, κυρίως μικρής ηλικίας , θεωρούν τον ουρολόγο, ανδρολόγο, αγνοώντας ότι ενδεχομένως παρεμβαίνει σε τέτοια θέματα και αναζητούν ιατρική φροντίδα και αντιμετώπιση σε γυναικολόγους αλλά και παθολόγους.
Να τονίσω ότι η κάθε είδους ουρολοίμωξη πρέπει να αντιμετωπίζεται από ουρολόγο αυστηρά και μόνον καθώς μόνον αυτός έχει τις απαραίτητες γνώσεις να την αντιμετωπίσει σωστά.
Το γεγονός ότι συνάδελφοι άλλων ειδικοτήτων αντιμετωπίζουν μια ουρολοίμωξη πολύ συχνά δίνοντας αγωγή για διάστημα πολύ μεγαλύτερο από το απαραίτητο (overtreatment) και κατόπιν επί αποτυχίας του σχήματος παραπέμπουν την ασθενή σε ουρολόγο , είναι δυστυχώς πολύ συχνό φαινόμενο και ψυχοφθόρο κυρίως για την ασθενή.
Ένα δεύτερο που συμβαίνει στην ελληνική πραγματικότητα είναι το γεγονός ότι αρκετοί ασθενείς λαμβάνουν αγωγή είτε από μόνοι τους είτε συμβουλευόμενοι τον φαρμακοποιό τους .Αυτό οδηγεί αρκετά συχνά τον ουρολόγο σε αδιέξοδο καθώς σε περίπτωση μη θεραπείας του μικροβιακού παράγοντα ο γιατρός βρίσκεται εκτεθειμένος μη γνωρίζοντας στο κάτω κάτω αν όντως ο συγκεκριμένος ασθενής είχε ουρολοίμωξη ή μήπως τελικά ήταν μια κολπίτιδα η οποία μπορεί αρκετά συχνά να δώσει παρόμοια συμπτωματολογία.
Επομένως πριν ξεκινήσετε την οποιαδήποτε θεραπεία θα πρέπει να υπάρχει πάντα τουλάχιστο μια καλλιέργεια ούρων η οποία αποτελεί το βασικό όπλο του ουρολόγου.
Έχοντας λοιπόν υπόψιν του ο θεράπων ιατρός την συμπτωματολογία, το ιατρικό σας ιστορικό και για αρχή μια γενική εξέταση ούρων θα σας συνταγογραφήσει την απαραίτητη αντιβιοτική αγωγή , η οποία σε αυτή τη φάση δίδεται εμπειρικά μέχρις ότου βγει το αποτέλεσμα της καλλιέργειας και το αντιβιόγραμμα και επανεξετάζεται μετά.
Η αγωγή στην περίπτωση της απλής κυστίτιδας δεν θα πρέπει να ξεπερνάει τις 3-5 ημέρες (το συχνότερο λάθος που γίνεται στην θεραπεία από ιατρούς άλλων ειδικοτήτων).
Για περισσότερες πληροφορίες μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον θεράποντα ουρολόγο σας, ο οποίος θα κάνει όλο τον απαραίτητο έλεγχο θεραπεύοντας σωστά και αποτελεσματικά την πάθηση.