Πέρασαν μόλις μερικές εβδομάδες από τότε που ο Σταύρος Θεοδωράκης έκανε την ανακοίνωση ίδρυσης του νέου κόμματος και έδωσε την πρώτη συνέντευξη τύπου.
Θυμάμαι ακόμη πως το αρχικό μούδιασμα των πολιτικών παραγόντων διαδέχθηκαν οι ειρωνείες και τα χαμογελάκια. “Καλή επιτυχία σε μια εκπομπή που θέλει να γίνει κόμμα” είχε δηλώσει τότε γεμάτος αυτοπεποίθηση ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης.
Ανάλογες ή και χειρότερες υπήρξαν μερικές άλλες τοποθετήσεις στον Τύπο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ένα κλειστό σύστημα εξουσίας εξέπεμπε αλαζονεία και περιφρόνηση. Δεν το έλεγαν έτσι αλλά στην ουσία το κραύγαζαν: “ποια είναι αυτά τα νούμερα που θέλουν να μπουν στον πολιτικό στίβο”;
Τις αρχικές ειρωνείες διαδέχτηκε η αμηχανία και η απορία. Έσκασαν οι πρώτες δημοσκοπήσεις και το Ποτάμι ξεπερνούσε σε ποσοστά το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ, τη ΔΗΜΑΡ, τους ΑΝΕΛ, με άλλα λόγια τα περισσότερα από τα υπάρχοντα κόμματα του κοινοβουλίου. “Δεν το πιστεύω” αναφώνησε, μάλλον εκνευρισμένος, γνωστός δημοσιογράφος στην τηλεοπτική του εκπομπή. Είναι δυνατόν ένα νέο κόμμα που δεν έχει ακόμα επεξεργασμένες θέσεις να έχει τέτοιο ποσοστό;
Τότε λοιπόν ακριβώς ανακαλύφθηκε και το επιχείρημα του προγράμματος. Ήταν προφανές! πως δεν το είχαμε δει οι υπόλοιποι;
Το Ποτάμι δεν έχει πρόγραμμα!
Το σύνθημα περπάτησε, άρχισαν να το επαναλαμβάνουν (για την ακρίβεια να το παπαγαλίζουν) γνωστοί και άγνωστοι, καλοπροαίρετοι πολίτες και πονηροί πολιτευτές.
Το Ποτάμι δεν έχει πρόγραμμα πράγματι, γιατί απλούστατα η πολιτική δεν είναι αντιπαράθεση προγραμμάτων όπως νομίζουν πολλοί! Είναι πρωτίστως αντιπαράθεση αξιών, ανθρώπων και στρατηγικών. Τα προγράμματα είναι η δυναμική εφαρμογή των αξιών σου πάνω σε πραγματικές συνθήκες. Ένα πρωτοεμφανιζόμενο πολιτικό κόμμα έχει πρωτίστως Αξίες που εξειδικεύονται σε προγράμματα στη συνέχεια όταν κληθεί να κυβερνήσει ή να ψηφίσει νόμους στο Κοινοβούλιο.
Εδώ ακριβώς βρίσκεται και ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του πολιτικού προσωπικού στη χώρα μας. Δεν εμφορείται από αξίες (για αρκετούς αναρωτιέμαι αν έχουν και φιλότιμο)! Αλλάζει σαν τον άνεμο κατευθύνσεις γιατί απλούστατα προσαρμόζεται σε όλες τις καταστάσεις. Λατρεύει τις ψήφους (όχι τους ψηφοφόρους) και την εξουσία (για την ακρίβεια τις πολυτέλειες της). Την προσαρμογή χωρίς αρχές, την υποταγή στις συνθήκες και τη χωρίς όρια αλλαγή απόψεων οι επαΐοντες τα βαφτίζουν “πρόγραμμα”. Είναι κι αυτό μια οπτική…
Το Ποτάμι έχει λοιπόν αξίες και αυτές τις αντιλαμβάνονται όσοι από τους πολίτες δηλώνουν πως το υποστηρίζουν. Προσωπικά όμως δεν είναι αυτές που με κέρδισαν. Η σοσιαλ-φιλελεύθερη πρόταση του Ποταμιού αγγίζει, πράγματι, τη συνείδηση και τις ευαισθησίες μου αλλά δεν είναι αυτή που με κινητοποίησε. Στο κάτω κάτω της γραφής την αντοχή των αξιών πρέπει να την δεις στο χρόνο. Να εξετάσεις αν πραγματικά αντέχουν σε συνθήκες πραγματικής πολιτικής και δεν είναι ευχετήριες κάρτες ή υποκριτικές ταμπέλες.
Αυτό που με κέρδισε στο Ποτάμι είναι οι άνθρωποι του. Η γνήσια αφέλεια των περισσοτέρων τους, που χωρίς χρήματα και μηχανισμούς αποφάσισαν να ρισκάρουν τα ονόματα τους (και την καριέρα τους) σε μια δημόσια υπόθεση: αυτήν της ανανέωσης και εμπλουτισμού της πολιτικής ζωής της χώρας. Του εμπλουτισμού του δημόσιου βίου της χώρας με άφθαρτους, μορφωμένους, ονειροπόλους, ερασιτέχνες πολιτικούς αλλά επαγγελματίες πολίτες.
Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους του δεν έχουν κανένα παρελθόν κομματικής πολιτικής. Πήγαιναν στην δουλειά τους, ακολουθούσαν τις σπουδές τους, παρακολουθούσαν τα κοινά σαν όλους τους κανονικούς πολίτες. Κοίταζαν τις αποδείξεις της ΔΕΗ με δέος, πλήρωναν την εφορία τους και αγκομαχούσαν, έβγαιναν με φίλους, συζητούσαν για τα πολιτικά,όπως όλοι μας. Στάθηκαν απέναντι στα πράγματα κριτικά, όπως ο καθένας τους νόμιζε όλα αυτά τα χρόνια. Ψήφιζαν διαφορετικά κόμματα αλλά αγωνιούσανε για τα ίδια ζητήματα.
Αν έπρεπε, λοιπόν, να πω τι είναι για μένα το Ποτάμι, θα έλεγα πρωτίστως πως είναι η πολιτική αφύπνιση και ορμητική κάθοδος στην πολιτική της νέας μεσαίας τάξης. Αυτής που απαρτίζεται από ανθρώπους της κοινής λογικής και του διαλόγου,μακριά από εξτρεμισμούς και κάθε είδους ακρότητες. Άνθρωποι ανεκτικοί και φιλελεύθεροι αλλά τώρα πια αποφασισμένοι.
Είναι οι άνθρωποι της εργασίας (ναι αυτούς που έχουν ένσημα να δείξουν), που τους ενώνουν όχι μόνο κοινή παιδεία, αξίες και στάσεις για τα πράγματα (η Ευρώπη, το φιλελεύθερο πνεύμα, η πίστη στο Κράτος Δικαίου και στην κοινωνία των ίσων ευκαιριών) αλλά ταυτόχρονα είναι θυμωμένοι και θέλουν να το δείξουν δημιουργικά. Είναι θυμωμένοι με το γεγονός πως ένα κλειστό και διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα, συστηματικά παίρνει αποφάσεις για αυτούς χωρίς να τους ρωτάει, κατανέμει τον κόπο τους άκριτα, σπάταλα και διεφθαρμένα.
Η μέχρι τώρα διαχείριση του θυμού οδήγησε στα άκρα και σε εξτρεμιστικές συμπεριφορές. Το Ποτάμι είναι η πρώτη, γόνιμη διοχέτευση του θυμού. Και αυτό είναι ίσως η σημαντικότερη συμβολή του Σταύρου μέχρι τώρα.