Για όλους και για όλα, για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, μίλησε ο Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος, ο οποίος αποκάλυψε παράλληλα την σχέση του με τον υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρας, καθώς και τις προειδοποιήσεις που είχε κάνει σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση πριν από το 2009.
Μιλώντας στην Καθημερινή, ο κ. Προβόπουλος, τόνισε αναφορικά με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τα stress tests ότι: «Πάντα γίνονται ασκήσεις αντοχής σε όλες τις χώρες, σε τακτά χρονικά διαστήματα. Απλά γίνονται πιο αθόρυβα. Αυτό που μας διαφοροποιεί είναι ότι τα stress test αποτελούν υποχρέωση της χώρας στο πλαίσιο του μνημονίου, με τη δέσμευση μάλιστα της συμμετοχής στις διαδικασίες ανεξάρτητου διεθνούς οίκου. Η κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών κρίθηκε απαραίτητη για την περαιτέρω θωράκισή τους έναντι πιθανών μελλοντικών απωλειών, κυρίως από μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ζημίες αυτές είναι αναπόφευκτες. Μικρή έστω βελτίωση της πορείας της οικονομίας σε σχέση με τα προβλεπόμενα από την άσκηση θα έχει πολύ θετική επίδραση στην κερδοφορία και την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών».
Το ΔΝΤ και η αμφισβήτηση του stress test
«Αν ζητούσαμε αδικαιολογήτως πολλά κεφάλαια από τις τράπεζες, δηλαδή ήμασταν υπέρ το δέον συντηρητικοί και επιβάλλαμε μια υπερκεφαλαιοποίηση των τραπεζών, διατρέχαμε δύο σοβαρούς κινδύνους. Ο πρώτος, να κλονίσουμε την εμπιστοσύνη των καταθετών οι οποίοι θα έλεγαν -και δικαίωςότι για να χρειάζονται νέα μεγάλη κεφαλαιακή ενίσχυση οι τράπεζες σημαίνει ότι είναι όντως αδύναμες. Γιατί λοιπόν να διατηρεί ή να επαναπατρίσει κάποιος τις καταθέσεις του σε ελληνικές τράπεζες;»
«Ο δεύτερος κίνδυνος θα ήταν ότι οι ιδιώτες που τοποθέτησαν χρήματα στις αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών, στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης του περασμένου καλοκαιριού, θα έχαναν κάθε εμπιστοσύνη στη χώρα και στο τραπεζικό της σύστημα. Οι ελληνικές τράπεζες θα ήταν έτσι αδύνατον να αντλήσουν τώρα νέα κεφάλαια. Οι κεφαλαιακές ανάγκες δεν υπολογίστηκαν στο κενό. Προηγήθηκε μια πολύ εκτενής ανάλυση των δανειακών χαρτοφυλακίων από την BlackRock και ακολουθήσαμε μια αυστηρή μεθοδολογία, βάσει της οποίας προσδιορίστηκαν οι κεφαλαιακές ανάγκες. Αν κάποιος είχε διαφορετική άποψη, όφειλε να την τεκμηριώσει. Εμείς τεκμηριώσαμε πλήρως και με κάθε λεπτομέρεια τη δική μας προσέγγιση, όπως ο καθένας μπορεί να διαπιστώσει ανατρέχοντας στην ιστοσελίδα της Τράπεζας της Ελλάδος. Και υπάρχει πλήρης επιδοκιμασία από αυστηρούς κριτές, όπως η Moody’s, η Fitch και μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι».
Ο «αποδεκατισμός» των ελληνικών τραπεζών
«Οι εγχώριες τράπεζες είναι από τις καλύτερα κεφαλαιοποιημένες στην Ευρώπη», σημειώνει για συμπληρώνει ότι είναι σε πλεονεκτικότερη θέση από πολλές άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες.
Σχετικά πάντως με το παρόν στο τραπεζικό σύστημα όπου μετά την οικονομική κρίση, απέμειναν τέσσερις συστημικές και λίγες μικρές τράπεζες ο Γιώργος Προβόπουλος αναφέρει:
«Η επιλογή των συστημικών τραπεζών έγινε με κύριο γνώμονα το ποιες τράπεζες είναι βιώσιμες, δηλαδή πιο αποτελεσματικές. Επιλέχθηκαν για ενίσχυση οι ισχυρότερες τράπεζες, ώστε να υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να πάρουμε πίσω την κρατική βοήθεια που δόθηκε. Η επιλογή έγινε με αυστηρά επιχειρησιακά κριτήρια. Αξιολογήθηκαν οι υποδομές, τα συστήματα, οι διαδικασίες, η τεχνογνωσία, η ικανότητα κερδοφορίας, οι επιδόσεις κ.ά. Αναφέρατε την Αγροτική Τράπεζα. Σας θυμίζω ότι τη δεκαετία του 2000, όταν οι άλλες τράπεζες παρουσίαζαν υψηλούς ρυθμούς κερδοφορίας, η ΑΤΕ είχε περιορισμένα κέρδη και μάλιστα παρά τις συνεχείς αυξήσεις κεφαλαίου που κάλυπτε ο Ελληνας φορολογούμενος. Ή το Τ.Τ. Η τράπεζα αυτή λειτουργούσε με ελλείψεις και αδυναμίες. Είχε περιορισμένη εμπειρία στη διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου. Πώς να κριθούν λοιπόν βιώσιμες με την έννοια που ανέφερα;».
Για την εγχώρια οικονομία εμφανίζεται αισιόδοξος, σημειώνοντας την εντυπωσιακή πρόοδο που έχει συντελεστεί. «Η χώρα έχει περάσει τον κάβο. Τα δύσκολα είναι πίσω μας, ωστόσο είναι απαραίτητη η υλοποίηση τολμηρών μεταρρυθμίσεων».
Καραμανλής και ΠΑΣΟΚ ήξεραν...
«Οταν ανέλαβα διοικητής, από την πρώτη κιόλας έκθεση που υπέγραψα στα τέλη του 2008, προειδοποίησα για τον κίνδυνο των δίδυμων ελλειμμάτων. Μετέφερα τις ανησυχίες μου στην κυβέρνηση Καραμανλή. Στις αρχές του 2009 δημιουργήθηκε ένα συμβούλιο για την παρακολούθηση της οικονομίας. Στην πρώτη συνεδρίαση του οργάνου αυτού εξήγησα ότι η κατάσταση εξελίσσεται επικίνδυνα. Από το καλοκαίρι είχα επίσης ενημερώσει στελέχη της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης, του ΠΑΣΟΚ. Μην ξεχνάτε ότι ο κ. Καραμανλής προκήρυξε πρόωρες εκλογές, ακριβώς λόγω της δραματικής κατάστασης της οικονομίας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη λήψης επώδυνων μέτρων. Οι δημόσιες παρεμβάσεις της ΤτΕ ήταν συνεχείς και θα έλεγα ενοχλητικές σε κάποιους. Στις 18 Σεπτεμβρίου του 2009, δηλαδή περίπου δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές, δημοσιεύσαμε το κρατικό έλλειμμα του 8μήνου, που ήταν στο 8% του ΑΕΠ. Ετσι όλοι πληροφορούνταν για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό.
Στις 6 Οκτωβρίου 2009 είχα συνάντηση με τον πρωθυπουργό κ. Γιώργο Παπανδρέου και τους υπουργούς του οικονομικού επιτελείου, κ. Γ. Παπακωνσταντίνου και κ. Λ. Κατσέλη. Τους περιέγραψα αναλυτικά την κατάσταση. Ακολούθησε τη μεθεπόμενη ημέρα επίσκεψή μου στο υπουργείο Οικονομικών. Εκεί δήλωσα ότι το έλλειμμα είχε ήδη ανέλθει στο 9μηνο στο 10% και προειδοποίησα ότι, αν δεν αλλάξει ρότα η χώρα, το έλλειμμα θα ξεπεράσει το 12-13% του ΑΕΠ.
Τον Νοέμβριο πήγα στη Βουλή και ενημέρωσα για την επιδεινούμενη κατάσταση. Περιέγραψα μια τροχιά χρεοκοπίας, φυσικά χωρίς να χρησιμοποιήσω τη λέξη αυτή. Το ίδιο απόγευμα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ο κ. Πεταλωτής, όχι μόνο με «άδειασε», αλλά ούτε λίγο ούτε πολύ είπε ότι δεν ξέρω τη δουλειά μου. Κοντολογίς, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η Τράπεζα της Ελλάδος δεν ανέδειξε εγκαίρως τα κρίσιμα αυτά ζητήματα», απαντά στην ερώτηση εάν η Τράπεζα της Ελλάδος έκανε όλα όσα έπρεπε.
Η σχέση του με τον Γιάννη Στουρνάρα
Αισθάνομαι απόλυτα ικανοποιημένος για όσα κάναμε τα προηγούμενα πολύ δύσκολα χρόνια. Οχι μόνο ειδοποιήσαμε νωρίς για το τσουνάμι που ερχόταν, αλλά κρατήσαμε όρθιο το τραπεζικό μας σύστημα διαφυλάσσοντας τη σταθερότητα στη χώρα και τις καταθέσεις των πολιτών. Αν η κυβέρνηση με τιμήσει με την εμπιστοσύνη της και μου ζητήσει να συνεχίσω το έργο, ασφαλώς θα είμαι παρών», απαντά ενώ όσον αφορά την συνεργασία του με τον Γιάννη Στουρνάρα τονίζε:
«Η συνεργασία μας ήταν και είναι πολύ γόνιμη και αποτελεσματική όλη αυτή την κρίσιμη περίοδο. Εκτιμώ την παρουσία του και την ενεργητικότητά του στη δύσκολη εθνική προσπάθεια.